سند حاضر از مجموعه اسناد دوره جنگ نفتکش‌ها در سال‌های پایانی جنگ ایران و عراق

پولیکان در آتش

هشدار امنیتی خارک پس از حمله به نفتکش پولیکان

در یک یادداشت اداری، ستاد نفت خارک گزارشی اضطراری و هشداردهنده را خطاب به مدیر مناطق نفت‌خیز ـ سرپرستی جنوب ارسال کرده و به حمله‌ای نظامی به نفتکش ایرانی «پولیکان» پرداخته که در جریان جنگ ایران و عراق (در قالب جنگ نفتکش‌ها) رخ داده است.

سند حاضر از مجموعه اسناد دوره جنگ نفتکش‌ها در سال‌های پایانی جنگ ایران و عراق است. این نامه که در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۶۶ تنظیم شده، حمله‌ای را روایت می‌کند که به کشتی نفتکش ایرانی «پولیکان» در حوالی آب‌های بوشهر صورت گرفته است. حمله‌ای که بر اساس شواهد موجود، توسط یک موشک نسبتاً پیشرفته انجام شده و موجب آتش‌سوزی گسترده در موتورخانه و خوابگاه کشتی شده است.

شواهدی از شدت گرفتن جنگ نفتکش‌ها

در فاصله سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۷، با ورود مستقیم نیروی دریایی آمریکا و اتحاد شوروی به منطقه خلیج فارس، جنگ نفتکش‌ها به اوج خود رسید. در این میان، حمله به «پولیکان» ـ آن هم در ۲۷ مایلی جنوب بوشهر، نه در تنگه هرمز یا نزدیکی جزیره خارک ـ نشان از گستره تهدیدات و جسارت طرف مهاجم دارد. گزارش اشاره می‌کند که موشک استفاده‌شده از قدرت تخریبی بیشتری نسبت به موارد گذشته برخوردار بوده که ممکن است به استفاده از تسلیحات جدیدتر و دقیق‌تر توسط نیروی مهاجم اشاره داشته باشد.

ابعاد اقتصادی و استراتژیک جزیره خارک

گرچه در این سند تمرکز بر حادثه است، اما در حاشیه آن، بار دیگر نقش کلیدی خارک در صادرات نفت کشور یادآوری می‌شود. خارک در آن زمان مرکز اصلی بارگیری نفت ایران بود و هرگونه تهدید علیه آن، مستقیماً با منافع اقتصادی و توان ادامه جنگ مرتبط بود. از این رو، چنین اسنادی هم از نظر نظامی و هم اقتصادی دارای اهمیت تاریخی‌اند.

در نهایت، این سند نه‌تنها روایتی دست‌اول از یک رویداد در متن جنگ نفتکش‌هاست، بلکه گویای شکنندگی سیستم دفاعی کشور در برابر حملات دریایی ـ هوایی، و نیز وابستگی شدید اقتصاد جنگی ایران به امنیت مسیرهای صادرات نفت است. برای پژوهشگران تاریخ جنگ ایران و عراق، مطالعه چنین گزارش‌هایی راه را برای درک بهتر از مناسبات نظامی ـ اقتصادی آن دوران می‌گشاید.

دانلود متن

دانلود سند